Y học tái tạo ngày càng phát triển và có vai trò quan trọng đối với Y học nói chung. Đóng góp to lớn của tế bào gốc đã giúp Y học tái tạo phát triển như ngày nay. Bởi những ứng dụng của chúng trong việc điều trị bệnh. Vậy chúng là gì và chữa được bệnh gì? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
Tổng quan
Tế bào gốc đánh dấu bước phát triển mới của Y học tái tạo
Tế bào gốc (TBG) là những tế bào sơ khai có chứa axit amin và peptide, có khả năng phân chia liên tục tạo ra các tế bào mới trong cơ thể. Chúng là nguyên liệu thô của cơ thể – tế bào mà từ đó tất cả các tế bào khác có chức năng chuyên biệt được tạo ra. Trong điều kiện thích hợp, chúng phân chia để tạo thành nhiều tế bào hơn gọi là tế bào con.
Tế bào gốc để cấy ghép đến từ đâu?
Tùy thuộc vào loại cấy ghép đang được thực hiện, có 3 nguồn có thể sử dụng để cấy ghép:
- Tủy xương (từ bạn hoặc người khác). Nó có một nguồn cung cấp TBG phong phú và công việc chính của nó là tạo ra các tế bào máu lưu thông trong cơ thể của bạn. Xương của khung chậu (hông) có nhiều tủy nhất và chứa số lượng lớn tế bào gốc. Vì lý do này, các tế bào từ xương chậu thường được sử dụng để cấy ghép tủy xương. Và phải được loại bỏ để thu thập một số lượng lớn các tế bào gốc khỏe mạnh.
TBG sau khi được lấy từ máu ngoại vi cần bảo quản theo tiêu chuẩn
- Dòng máu (máu ngoại vi – từ bạn hoặc người khác). Thông thường, không có nhiều TBG được tìm thấy trong máu. Nhưng việc cho người hiến TBG tiêm các chất giống như hormone được gọi là yếu tố tăng trưởng vài ngày trước khi thu hoạch sẽ làm cho tế bào gốc của họ phát triển nhanh hơn và di chuyển từ tủy xương vào máu.
- Máu cuống rốn của trẻ sơ sinh. Máu của trẻ sơ sinh thường có số lượng lớn TBG. Sau khi sinh, máu còn sót lại trong nhau thai và dây rốn (được gọi là máu cuống rốn) có thể được lấy và lưu trữ để sử dụng sau này trong quá trình cấy ghép TBG.
Xem thêm:
Vì sao tế bào gốc lại quan trọng?
TBG tạo ra các tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Chúng ta cần tất cả các loại tế bào máu này để duy trì sự sống. Để các tế bào máu này thực hiện công việc của chúng, bạn cần có đủ mỗi tế bào trong số chúng trong máu của mình.
- Tế bào hồng cầu (RBCs): Các tế bào hồng cầu mang oxy từ phổi đến tất cả các tế bào trong cơ thể. Chúng mang carbon dioxide từ các tế bào trở lại phổi để được thở ra.
- Tế bào bạch cầu (WBCs): Tế bào bạch cầu giúp chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, vi rút và nấm gây ra. Có nhiều loại bạch cầu khác nhau.
- Tiểu cầu (huyết khối): Tiểu cầu là những mảnh tế bào bịt kín các mạch máu bị tổn thương và giúp máu đông lại, cả hai đều rất quan trọng trong việc cầm máu.
Ứng dụng của tế bào gốc trong điều trị bệnh
Việc ứng dụng chức năng của TBG đã đánh dấu nhiều bước tiến đột phá mới cho y học, có thể kể đến như:
- Ghép tạng : cung cấp các bộ phận thay thế cho các cơ quan bị tổn thương.
- Điều trị bệnh Parkinson, chấn thương cột sống, tiểu đường hay suy tim.
- NC để giải thích nguyên nhân gây ra dị dạng, bất thường nhau thai, gây sẩy thai. Tìm hiểu các yếu tố về di truyền phân tử có thể dẫn đến các bất thường này.
- Thử nghiệm thuốc mới: sau khi biệt hóa tế bào gốc thành tế bào chuyên biệt, người ta NC tác động của thuốc trên những tế bào này.
- Công nghệ di truyền: thành công thay thế hay đưa thêm một số gen vào tế bào gốc chuột. Nếu làm được ở người sẽ có 1 điều trị mới, triệt để những bất thường về gen.
TBG được xem là “thần dược” giúp trẻ hoá
- Thẩm mỹ: tế bào gốc có chứa axit amin và peptide, là những thành phần giúp dưỡng da và trẻ hóa làn da.
