Trong những năm gần đây, tế bào gốc đã trở thành một nguyên liệu tiên tiến và triển vọng. Sự phát triển của chúng đã tạo ra những bước tiến mới trong y học. Bài viết hôm nay sẽ làm rõ khái niệm, đặc điểm cũng như nguồn gốc của tế bào gốc để giúp các bạn nắm rõ hơn về “kho báu” trong cơ thể này!
Tế bào gốc là gì?
Tế bào gốc có khả năng phân chia thành các tế bào khác trong cơ thể
Tế bào gốc (TBG – Stem Cells) là tế bào có khả năng phân chia không ngừng và biệt hóa thành tất cả các loại tế bào trong cơ thể. Có nguồn gốc từ lớp ngoại, trung và nội bì. Chức năng của tế bào gốc là phục vụ như một hệ thống sửa chữa, thay thế các tế bào bị tổn thương hay tế bào chết. Vì thế, loại tế bào này có tiềm năng ứng dụng rất lớn trong y khoa.
Công dụng của tế bào gốc có thể được sử dụng để sửa chữa các mô bệnh và mô tổn thương. Từ hỗ trợ điều trị vô sinh đến các ca bệnh khó, bệnh hiểm nghèo. Có thể kể đến như: chấn thương tủy sống, bệnh tiểu đường, Parkinson, Alzheimer, tim, đột quỵ, bỏng, ung thư,..
Lượng tế bào gốc trong cơ thể sẽ giảm dần theo độ tuổi. Trẻ sơ sinh có rất nhiều tế bào gốc đa năng và khỏe mạnh cần thiết cho sự phát triển. Giúp chúng phục hồi sau các bệnh truyền nhiễm và chấn thương. Khi chúng ta già đi, số lượng tế bào gốc lưu thông trong cơ thể bắt đầu giảm mỗi năm, khiến việc chữa lành và phục hồi trở nên khó khăn hơn nhiều theo thời gian.
Đặc điểm
Bản chất không chuyên biệt
TBG không được biệt hóa để có cấu trúc và chức năng cụ thể. Một TBG không chuyên biệt không thể mang oxy như tế bào hồng cầu, bơm máu như tế bào tim. Tuy nhiên, nó có thể hình thành thành các loại tế bào chuyên biệt khác nhau.
Tiềm năng khác biệt hóa
Quá trình biệt hóa cho phép các TBG không chuyên biệt có được các chức năng và đặc tính cụ thể. Các tín hiệu báo hiệu sự chuyển đổi này có thể là bản chất hoặc bên ngoài. Kích hoạt quá trình chuyển đổi ở dạng tín hiệu cơ hoặc hóa học từ các tế bào lân cận.
Tiềm năng biệt hóa có thể thay đổi ở các cơ quan khác nhau. Ruột và tủy xương, trải qua quá trình phân chia, sửa chữa và bổ sung tế bào bị tổn thương. Tuy nhiên, tuyến tụy và tim, tần suất phân chia và biệt hóa tế bào gốc thấp hơn nhiều.
Tế bào gốc đến từ đâu?
Các nguồn TBG
Dây rốn của con người
Máu cuống rốn có thể được lấy từ cuống rốn của trẻ sau khi sinh. Bao gồm các TBG tạo máu và trung mô. TBG tạo máu có thể hình thành tế bào hồng cầu và tế bào của hệ thống miễn dịch. Trong khi TBG trung mô có thể tạo ra xương, sụn và các loại mô khác. Máu cuống rốn được thu thập và lưu trữ để sử dụng trong tương lai.
Tủy xương
Tủy xương là một mô mềm dạng keo được tìm thấy ở trung tâm của xương. TBG trung mô lần đầu tiên được tìm thấy trong tủy xương, và nó vẫn là nguồn tế bào gốc trung mô được sử dụng thường xuyên nhất. Sau đó, tế bào tạo máu hoặc TBG máu cũng được tìm thấy trong tủy, khiến nó trở thành một ứng cử viên hấp dẫn cho mục đích y học tái tạo và điều trị.
Khám phá:
> Tác dụng của tế bào gốc đến từ Mỹ trong thẩm mỹ và điều trị bệnh?
> Công nghệ sinh học tế bào gốc “bước đột phá mới”
Mô mỡ
TBG có nguồn gốc từ mô mỡ là tế bào trung mô có tiềm năng tự đổi mới và đa năng. Chúng có thể biệt hóa thành tế bào mỡ, tế bào chondrocytes, myocytes, nguyên bào xương và tế bào thần kinh, ngoài các loại tế bào khác. Các tế bào này đã được chứng minh là có vai trò quan trọng trong các lĩnh vực tái tạo và kỹ thuật mô để phát triển các phương pháp điều trị mới.
Nước ối
Nước ối là chất lỏng bao quanh amnion hoặc túi bao bọc thai nhi. Cả màng ối và nước ối đều là nguồn TBG phôi tốt có thể nhân lên và hình thành bất kỳ loại tế bào nào. Mặc dù thường được loại bỏ sau khi sinh, nhưng gần đây chúng đang được bảo quản lạnh để sử dụng trong điều trị trong tương lai.
